Czym zajmuje się optometrysta i czym różni się od okulisty

Optometria to dziedzina wiedzy, której przedmiotem zainteresowania jest proces widzenia oraz wszystko to, co służy ochronie i usprawnieniu tego procesu. 

Pierwszy w Polsce Zakład optometrii powstał w Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w 1983 roku, a 11 lat później, zarządzeniem rektora, powołano pierwsze w Polsce Podyplomowe Studium Optometrii. Dziś optometrię studiuje się jako specjalizację, na takich kierunkach jak optyka, fizyka, fizyka techniczna czy biofizyka.

Jeśli chcesz upewnić się, że optometrsyta, do którego się wybierasz został starannie wykształcony, czyli ma ukończone studia, zaliczając wymaganą liczbę godzina zajęć, możesz zapytać go o to, czy jest członkiem Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki (PTOO) i jaki nadano mu Numeru Optometrysty (NO). Optometryści, podobnie jak inne zawody medyczne i okołomedyczne, wciąż borykają się z brakiem regulacji prawnych dotyczących swojego zawodu…

Na co możesz liczyć w gabinecie optometrysty?

Zgodnie ze swoimi umiejętnościami nabytymi w toku studiów, optometrysta jest specjalistą w zakresie badania refrakcji i dobierania okularów korekcyjnych oraz soczewek kontaktowych. Jest także przygotowany do diagnozowania i właściwego postępowania w przypadku choroby oczu, ale nie jest lekarzem jak okulista, więc “właściwe postępowanie” oznacza, że skieruje cię właśnie do niego. Optometrysta nie leczy, ale może np. zająć się rehabilitacją układu wzrokowego, czyli zalecić Ci ćwiczenia oczu służącego koordynacji ruchów gałek ocznych i skupieniu wzroku. 

We własnym gabinecie optometrysta może:

• Zbadać Twój wzrok z użyciem wyspecjalizowanych instrumentów i sprzętu do pomiaru ostrości wzroku, pola widzenia oraz innych funkcji wzrokowych a także  ciśnienia śródgałkowego. Tak, optometrysta może przeprowadzić tzw. “komputerowe badanie wzroku”.
• Dobrać i przepisać każde okulary korekcyjne (do dali, do bliży, dla astygmatyka, progresywne itd.).
• Dobrać  i nauczyć Cię zakładać i pielęgnować soczewki kontaktowe.
• Skierować Cię do okulisty.
• Wejść we współpracę z innymi specjalistami, którzy np. będą współorganizowali proces terapii dziecka, u którego zaburzenia widzenia są tylko jednym z elementów w całej gamie zaburzeń rozwojowych. 
• Zalecić ćwiczenia wzrokowe możliwe do przeprowadzenia w warunkach domowych, co jest szczególnie ważne w przypadku optometrii pediatrycznej, czyli podczas diagnozowania wad refrakcji u dzieci. 
• Zdiagnozować problemy związane z zaburzeniami widzenia obuocznego i jednoocznego oraz zaplanować i prowadzić ćwiczenia wzrokowe na sesjach treningowych w gabinecie oraz w domu. 
• Określić ryzyko wystąpienia zaćmy, jaskry czy zwyrodnienia plamki żółtej, w czym specjalizuje się optometria geriatryczna, ale każdy optometrysta umie postawić taką wstępną diagnozę wymagająca konsultacji okulistycznej.
• Wskazać na wystąpienie pierwszych objawów retinopatii cukrzycowej i zalecić wizytę u specjalisty. 
• Dokonać tzw. pomiaru wszczepu oraz wyliczenia mocy soczewki, którą powinno się wszczepić w oku, z którego będzie usuwana zaćma. 

Czy w klinice specjalizującej się w laserowej korekcji wzroku można spotkać optometrystów? 

Osoba mająca specjalizację z optometrii klinicznej przygotowana jest do pracy nie tylko w salonach optycznych, ale także w poradniach i oddziałach okulistycznych – także w klinikach przeprowadzających laserową korekcję wad wzroku czy refrakcyjną wymianę soczewek. 

Optometrysta kliniczny pracujący w klinice okulistycznej specjalizującej się w chirurgii bądź mikrochirurgii oka może przeprowadzić część badań kwalifikacyjnych przed zabiegiem. Wśród nich są:

• Biometria oka  – w diagnostyce przed laserową korekcją wady wzroku lub wszczepieniem sztucznych soczewek
• Badanie OCT oka (optyczna koherentna tomografia) – w diagnostyce chorób siatkówki, AMD, makulopatii cukrzycowej, przed planowanym zabiegiem usunięcia zaćmy i wszczepienia sztucznej soczewki, w monitorowaniu przebiegu jaskry, w monitorowaniu stanu rogówki przed i po zabiegach laserowej korekcji wzroku
• Topografia rogówki  (keratometria komputerowa/cyfrowa lub ręczna/manualna) – w diagnostyce przed laserową korekcją wady wzroku oraz przed doborem sztucznych soczewek wszczepialnych, które stosuje się w leczeniu krótkowzroczności, dalekowzroczności, astygmatyzmu i zaćmy, w diagnostyce stożka rogówki
• Tonometria (IOP – badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego) – w diagnostyce przed podjęciem decyzji o laserowej korekcji wzroku
• Keratometria (oftalmometria, topografia rogówki) – w diagnostyce wad wzroku oraz astygmatyzmu (konieczność dobrania szkieł okularowych/soczewek kontaktowych), przed (i po) planowanymi zabiegami laserowej korekcji wad wzroku/wszczepianie sztucznej soczewki, w diagnostyce niektórych chorób rogówki

Do zadań optometrysty należeć może również rozmowa z pacjentem o planowanym postępowaniu przed zabiegiem oraz wyjaśnienie mu wszelkich wątpliwości związanych z procedurą laserową, w ramach której często planuje on wraz z okulistą moc soczewki wszczepianej podczas operacji zaćmy. Zdarza się też, że to optometrysta przygotowuje aparaturę laserową do zabiegu.