Leczenie zaćmy

Zaćma, mimo że jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku na świecie, w obecnych czasach przestała być stanem nieodwracalnym. Dzięki nowoczesnym metodom chirurgicznym miliony pacjentów każdego roku odzyskują ostrość widzenia, a tym samym niezależność i komfort życia. W Klinice SwissLaser w Warszawie i Krakowie, pod kierownictwem dr. Victora Derhartuniana, oferujemy zaawansowane metody leczenia zaćmy z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii i materiałów, zapewniając pacjentom nie tylko usunięcie zmętniałej soczewki, ale również możliwość znaczącej poprawy jakości widzenia.

Czego dowiesz się z poniższego tekstu?

• Czym właściwie jest zaćma i kto jest na nią narażony? Zaćma to zmętnienie naturalnej soczewki oka, które dotyka głównie osoby po 60. roku życia, choć może wystąpić również wcześniej.
• Jak przebiega nowoczesny zabieg usunięcia zaćmy? Współczesna operacja zaćmy to krótki, bezpieczny zabieg ambulatoryjny, który nie wymaga hospitalizacji.
• Jakie rodzaje soczewek wewnątrzgałkowych są dostępne? Dostępna jest szeroka gama soczewek od podstawowych jednoogniskowych po zaawansowane multifokalne, które mogą uwolnić od okularów.
• Jak wygląda okres rekonwalescencji i kiedy można wrócić do normalnych aktywności? Większość pacjentów może wrócić do codziennych czynności już po kilku dniach, przestrzegając podstawowych zaleceń.
• Jakie są możliwości finansowania zabiegu? Zabieg może być wykonany w ramach NFZ lub prywatnie, z możliwością wyboru zaawansowanych soczewek premium.

Podstawowe informacje o zaćmie

Czym jest zaćma i jak się objawia

Zaćma (katarakta) jest schorzeniem okulistycznym polegającym na zmętnieniu naturalnej soczewki oka, która w zdrowym stanie jest przezroczysta. To właśnie przez tę soczewkę przechodzi światło, które następnie skupia się na siatkówce, umożliwiając nam wyraźne widzenie. Gdy soczewka mętnieje, światło nie może swobodnie przez nią przechodzić, co prowadzi do stopniowego pogorszenia wzroku.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zaćma pozostaje główną przyczyną ślepoty na świecie, odpowiadając za około 51% przypadków utraty wzroku. Szacuje się, że w samej Polsce problem ten dotyka ponad 800 000 osób powyżej 60. roku życia.

„Zaćma to naturalna konsekwencja starzenia się organizmu, podobna do siwienia włosów,” wyjaśnia dr Victor Derhartunian, kierownik Kliniki SwissLaser. „Choć nie możemy całkowicie powstrzymać tego procesu, współczesna medycyna oferuje bezpieczne i skuteczne metody przywracania dobrego widzenia poprzez zastąpienie zmętniałej soczewki nowoczesnym implantem.”

Budowa i funkcja soczewki oka

Aby lepiej zrozumieć istotę zaćmy, warto poznać budowę i funkcję naturalnej soczewki oka. Soczewka to przezroczysta, dwuwypukła struktura zawieszona za tęczówką i źrenicą. Jej główne zadania to:

• Przepuszczanie światła do wnętrza oka
• Skupianie promieni świetlnych na siatkówce
• Umożliwianie akomodacji (zdolności oka do ostrego widzenia przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach)

Zdrowa soczewka składa się w 65% z wody i w 35% z białek, które są ułożone w sposób umożliwiający przechodzenie światła. Otoczona jest elastyczną torebką i utrzymywana w pozycji przez włókna podporowe zwane obwódką rzęskową.

Można porównać soczewkę oka do obiektywu w aparacie fotograficznym – gdy jest czysta, obraz jest wyraźny, a gdy pokryje się zabrudzeniami lub zarysowaniami, jakość obrazu znacząco spada.

Naturalne zmiany soczewki związane z wiekiem

Z upływem lat w soczewce oka zachodzą naturalne procesy starzenia, które mogą prowadzić do rozwoju zaćmy. Do najważniejszych zmian należą:

1. Zmiana struktury białek – białka soczewki zaczynają się denaturować i tworzyć większe agregaty, które rozpraszają światło
2. Żółknięcie soczewki – naturalne gromadzenie się barwników powoduje, że soczewka staje się żółtawa, a później brązowa
3. Utwardzenie soczewki – zmniejsza się elastyczność soczewki, co ogranicza zdolność akomodacji
4. Zwiększenie gęstości – soczewka staje się grubsza i mniej przepuszczalna dla światła

Te zmiany są naturalnym procesem związanym z wiekiem, choć mogą być przyspieszone przez czynniki genetyczne, środowiskowe czy choroby współistniejące. Początkowe stadium zaćmy może trwać latami, zanim pacjent zauważy pierwsze objawy pogorszenia wzroku.

Symptomy i rozwój zaćmy

Najczęstsze objawy zaćmy

Zaćma rozwija się zazwyczaj powoli i bezboleśnie, a jej pierwsze symptomy mogą być łatwo przeoczone lub przypisane naturalnemu starzeniu się czy zmęczeniu oczu. Do najczęstszych objawów zaćmy należą:

• Stopniowe, bezbolesne pogorszenie ostrości widzenia
• Zwiększona wrażliwość na światło i olśnienia (szczególnie podczas jazdy nocą)
• Widzenie obrazów jak przez mgłę lub woal
• Potrzeba częstszej zmiany okularów
• Trudności z czytaniem drobnego druku
• Pogorszenie widzenia w nocy
• Zmiany w postrzeganiu kolorów (często bardziej żółtawe lub brunatne)
• Widzenie podwójnych konturów (diplopia jednooczna)
• Trudności z rozpoznawaniem twarzy

Badania kliniczne wykazują, że ponad 90% pacjentów z zaćmą zgłasza stopniowe pogorszenie widzenia jako pierwszy zauważalny symptom. Warto podkreślić, że szybkość rozwoju objawów może się znacznie różnić – u niektórych osób pogorszenie wzroku następuje w ciągu kilku miesięcy, podczas gdy u innych proces ten trwa latami.

Grupy wiekowe narażone na zaćmę

Choć zaćma jest najczęściej kojarzona z procesem starzenia się, może wystąpić w różnych grupach wiekowych:

• Zaćma starcza – najczęstsza forma, dotyka głównie osób po 60. roku życia. Statystyki pokazują, że występuje u około 50% osób w wieku 65-74 lat i u ponad 70% osób powyżej 75. roku życia.
• Zaćma przedstarcza – rozwija się u osób w wieku 45-60 lat, często związana z predyspozycjami genetycznymi lub czynnikami środowiskowymi.
• Zaćma wrodzona – występuje już przy urodzeniu lub rozwija się w pierwszych miesiącach życia. Jest stosunkowo rzadka (1-6 przypadków na 10 000 urodzeń), ale wymaga szybkiej interwencji, aby zapobiec rozwojowi niedowidzenia.
• Zaćma pourazowa – może wystąpić w każdym wieku jako skutek urazu mechanicznego oka.
• Zaćma wtórna – rozwija się jako powikłanie innych chorób oczu, długotrwałego stosowania niektórych leków (np. steroidów) lub jako konsekwencja chorób ogólnoustrojowych.

Czynniki sprzyjające rozwojowi zaćmy

Oprócz naturalnego procesu starzenia się, na rozwój zaćmy mogą wpływać różnorodne czynniki, które warto znać w celu potencjalnej profilaktyki:

• Ekspozycja na promieniowanie UV – długotrwała ekspozycja na światło słoneczne bez odpowiedniej ochrony przyspiesza procesy starzenia się soczewki.
• Choroby ogólnoustrojowe – zwłaszcza cukrzyca, która znacząco zwiększa ryzyko wcześniejszego rozwoju zaćmy (2-5 razy w porównaniu z populacją ogólną).
• Palenie tytoniu – badania epidemiologiczne wykazują, że osoby palące mają około 3 razy wyższe ryzyko rozwoju zaćmy niż osoby niepalące.
• Długotrwałe stosowanie niektórych leków – szczególnie kortykosteroidów doustnych lub wziewnych.
• Nadmierne spożycie alkoholu – regularne, wysokie spożycie alkoholu jest powiązane z przyspieszonym rozwojem zmętnienia soczewki.
• Urazy oka – zarówno mechaniczne, jak i chemiczne mogą prowadzić do zmętnienia soczewki.
• Przewlekłe choroby oczu – takie jak przewlekłe zapalenie błony naczyniowej oka czy jaskra.
• Wcześniejsze operacje okulistyczne – niektóre zabiegi mogą zwiększać ryzyko rozwoju zaćmy.
• Czynniki genetyczne – rodzinne występowanie wczesnego rozwoju zaćmy.

Diagnoza zaćmy

Badanie w lampie szczelinowej

Podstawowym narzędziem diagnostycznym wykorzystywanym do wykrywania i oceny zaawansowania zaćmy jest lampa szczelinowa. Jest to specjalistyczny mikroskop, który umożliwia okuliście dokładne obejrzenie przedniego odcinka oka, w tym rogówki, komory przedniej, tęczówki i soczewki.

Podczas badania w lampie szczelinowej lekarz może:

• Ocenić przezroczystość soczewki
• Określić typ i lokalizację zmętnień
• Zbadać inne struktury oka pod kątem ewentualnych współistniejących chorób
• Ocenić stadium zaawansowania zaćmy

Badanie jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Pacjent siada przed urządzeniem, opiera brodę na specjalnej podpórce, a lekarz oświetla oko wąskim, intensywnym promieniem światła, obserwując je jednocześnie przez mikroskop.

Rozpoznanie zmętnienia soczewki

Poza badaniem w lampie szczelinowej, kompleksowa diagnostyka zaćmy w Klinice SwissLaser obejmuje szereg dodatkowych badań, które pozwalają precyzyjnie ocenić stan oka i zaplanować najskuteczniejsze leczenie:

• Badanie ostrości wzroku – zarówno do dali, jak i do bliży, z korekcją i bez
• Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego – wykluczenie współistniejącej jaskry
• Badanie przedniego i tylnego odcinka oka – ocena stanu siatkówki, nerwu wzrokowego i ciała szklistego
• Badanie wrażliwości na kontrast – często zaburzonej przy zaćmie
• OCT (optyczna koherentna tomografia) – nieinwazyjne badanie obrazowe siatkówki i nerwu wzrokowego
• Biometria oka – pomiar długości gałki ocznej oraz krzywizny rogówki, niezbędny do doboru odpowiedniej mocy soczewki wewnątrzgałkowej
• Badanie topografii rogówki – ocena kształtu przedniej powierzchni oka

„Kompleksowa diagnostyka przedoperacyjna jest fundamentem udanego zabiegu usunięcia zaćmy,” podkreśla dr Derhartunian. „W Klinice SwissLaser wykorzystujemy najnowocześniejszy sprzęt diagnostyczny, co pozwala nam nie tylko precyzyjnie ocenić stan zaćmy, ale również wykryć ewentualne dodatkowe schorzenia oka i dobrać optymalną strategię leczenia dla każdego pacjenta.”

Metody leczenia zaćmy

Ograniczenia leczenia farmakologicznego

Wiele osób zastanawia się, czy możliwe jest leczenie zaćmy bez operacji, za pomocą leków lub suplementów diety. Niestety, aktualne badania naukowe nie potwierdzają skuteczności jakichkolwiek metod farmakologicznych w leczeniu już istniejącej zaćmy.

Na rynku dostępne są preparaty, które według producentów mogą spowalniać rozwój zaćmy, jednak ich efektywność nie została potwierdzona w randomizowanych badaniach klinicznych. Zazwyczaj zawierają one antyoksydanty (witaminy C, E, A), luteinę, zeaksantynę czy kwasy omega-3, które mogą odgrywać rolę w profilaktyce, ale nie leczą już istniejących zmętnień soczewki.

Niektóre badania sugerują, że pewne substancje (np. lanosterol) mogą potencjalnie zapobiegać agregacji białek w soczewce, ale są to wciąż wczesne fazy badań, a ich zastosowanie kliniczne pozostaje odległą perspektywą.

W świetle aktualnej wiedzy medycznej, jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztucznym implantem.

Chirurgiczne usunięcie zaćmy jako skuteczna metoda leczenia

Operacja zaćmy to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie. Według danych WHO, rocznie przeprowadza się około 20 milionów takich zabiegów. W krajach rozwiniętych, takich jak Polska, operacja zaćmy charakteryzuje się wyjątkowo wysokim wskaźnikiem powodzenia – ponad 95% pacjentów doświadcza znaczącej poprawy widzenia.

Zabieg polega na:

1. Usunięciu zmętniałej soczewki naturalnej
2. Wszczepieniu w jej miejsce przezroczystej soczewki sztucznej (implantu wewnątrzgałkowego)

Współczesne metody operacji zaćmy znacząco różnią się od tych stosowanych jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Dzisiejsze techniki mikrochirurgiczne pozwalają na przeprowadzenie zabiegu przez mikrocięcie o szerokości zaledwie 1,8-2,2 mm, co minimalizuje uraz oka, przyspiesza gojenie i zmniejsza ryzyko powikłań.

Zalety nowoczesnych zabiegów ambulatoryjnych

Współczesna operacja zaćmy to procedura ambulatoryjna, co oznacza, że pacjent przychodzi do kliniki rano, a po zabiegu i krótkim okresie obserwacji może wrócić do domu tego samego dnia. Ta zmiana w podejściu do leczenia zaćmy przyniosła pacjentom liczne korzyści:

• Krótki czas zabiegu – typowa operacja trwa zaledwie 15-20 minut
• Minimalny dyskomfort – zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym (krople)
• Szybki powrót do codziennych aktywności – większość pacjentów może wrócić do normalnego funkcjonowania już po kilku dniach
• Niskie ryzyko powikłań – nowoczesne techniki znacząco zmniejszyły częstość występowania powikłań pooperacyjnych
• Przewidywalność wyników – zaawansowane metody diagnostyczne pozwalają precyzyjnie zaplanować zabieg i przewidzieć jego efekty
• Możliwość korekcji wad wzroku – współczesne soczewki wewnątrzgałkowe mogą jednocześnie korygować astygmatyzm, krótkowzroczność czy dalekowzroczność

W Klinice SwissLaser wszystkie operacje zaćmy wykonywane są ambulatoryjnie, w komfortowych warunkach, z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii. Każdy pacjent otrzymuje indywidualny plan opieki przed- i pooperacyjnej, a także szczegółowe instrukcje dotyczące rekonwalescencji.

Fakoemulsyfikacja – nowoczesna metoda leczenia zaćmy

Proces wykonania zabiegu fakoemulsyfikacji

Fakoemulsyfikacja to obecnie złoty standard w chirurgicznym leczeniu zaćmy. Ta technika wykorzystuje energię ultradźwiękową do rozdrobnienia (emulsyfikacji) zmętniałej soczewki, co pozwala na jej usunięcie przez bardzo małe nacięcie.

Zabieg fakoemulsyfikacji przebiega w następujących etapach:

1. Przygotowanie oka – znieczulenie miejscowe kroplami, dezynfekcja pola operacyjnego
2. Wykonanie mikrocięcia – chirurg wykonuje nacięcie o szerokości 1,8-2,2 mm w obrębie rogówki lub rąbka rogówkowo-twardówkowego
3. Kapsuloreksja – wycięcie okrągłego otworu w przedniej torebce soczewki, przez który będzie wykonywany dalszy zabieg
4. Hydrodyssekcja – oddzielenie soczewki od jej torebki za pomocą płynu
5. Fakoemulsyfikacja – rozdrobnienie jądra soczewki przy użyciu głowicy ultradźwiękowej i jednoczesne odessanie fragmentów
6. Aspiracja mas korowych – usunięcie pozostałości soczewki z torebki
7. Implantacja soczewki wewnątrzgałkowej – wprowadzenie złożonej soczewki przez to samo mikrocięcie i jej rozłożenie w torebce soczewki
8. Sprawdzenie szczelności cięcia – w większości przypadków rana jest samouszczelniająca się i nie wymaga zakładania szwów

Cały zabieg jest monitorowany i kontrolowany przez doświadczonego chirurga, który może modyfikować poszczególne parametry w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.

Rodzaj znieczulenia i czas trwania zabiegu

Współczesna operacja zaćmy przeprowadzana jest zwykle w znieczuleniu miejscowym, co stanowi ogromną zaletę dla pacjentów, szczególnie starszych i obciążonych chorobami współistniejącymi. Procedura znieczulenia obejmuje:

• Krople znieczulające – aplikowane kilkakrotnie przed zabiegiem
• Ewentualnie dodatkowe znieczulenie śródoperacyjne – w razie potrzeby

W niektórych przypadkach, np. u pacjentów bardzo niespokojnych lub z zaburzeniami psychiatrycznymi, możliwe jest wykonanie zabiegu w sedacji dożylnej (tzw. analgosedacji) lub znieczuleniu ogólnym.

Typowy zabieg fakoemulsyfikacji trwa około 15-20 minut, choć sam etap usuwania soczewki i implantacji sztucznego implantu zajmuje zwykle mniej niż 10 minut. Całościowy pobyt w klinice, wliczając przygotowanie i krótką obserwację po zabiegu, zajmuje pacjentowi około 2-3 godzin.

„Dzięki nowoczesnym technikom znieczulenia, większość pacjentów nie odczuwa żadnego bólu podczas zabiegu,” wyjaśnia dr Derhartunian. „Pacjent pozostaje przytomny, co pozwala na podstawową współpracę z chirurgiem, a jednocześnie operacja przebiega komfortowo i bezstresowo.”

Zalety metody ultradźwiękowej

Fakoemulsyfikacja z wykorzystaniem energii ultradźwiękowej oferuje liczne korzyści w porównaniu z tradycyjnymi technikami chirurgicznymi stosowanymi w przeszłości:

• Minimalna inwazyjność – małe nacięcie (1,8-2,2 mm) zmniejsza uraz tkanek oka
• Szybsze gojenie – mniejszy uraz oznacza krótszy czas regeneracji
• Mniejszy astygmatyzm pooperacyjny – mikrocięcie praktycznie nie zmienia kształtu rogówki
• Niższe ryzyko powikłań – mniejsze ryzyko krwawień, infekcji i innych komplikacji
• Szybsza rehabilitacja wzrokowa – pacjenci często zauważają poprawę widzenia już w pierwszych dniach po zabiegu
• Możliwość implantacji zaawansowanych soczewek składanych – nowoczesne implanty można wprowadzić przez małe nacięcie
• Procedura ambulatoryjna – pacjent wraca do domu tego samego dnia
• Możliwość operacji obu oczu w krótkim odstępie czasu – zwykle 1-2 tygodnie między zabiegami

Najnowsze urządzenia do fakoemulsyfikacji, takie jak te wykorzystywane w Klinice SwissLaser, oferują dodatkowe zaawansowane funkcje, w tym:

• Zoptymalizowane profile ultradźwięków, zmniejszające zużycie energii
• Inteligentne systemy zarządzania płynem
• Aktywne chłodzenie końcówki, redukujące ryzyko oparzenia tkanek
• Integrację z systemami nawigacji śródoperacyjnej

Te technologiczne udoskonalenia sprawiają, że współczesna operacja zaćmy jest jednym z najbezpieczniejszych zabiegów chirurgicznych w medycynie.

Soczewki wewnątrzgałkowe

Znaczenie wyboru odpowiedniej soczewki

Wybór soczewki wewnątrzgałkowej (IOL – Intraocular Lens) to jedna z najważniejszych decyzji podejmowanych przed operacją zaćmy. Nowoczesne implanty nie tylko przywracają przezroczystość ośrodków optycznych oka, ale mogą również korygować istniejące wady wzroku, takie jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm.

Właściwy dobór soczewki zależy od wielu czynników, w tym:

• Indywidualnych potrzeb wzrokowych pacjenta
• Trybu życia i wykonywanych aktywności
• Stanu ogólnego oka (np. chorób współistniejących)
• Oczekiwań dotyczących jakości widzenia po zabiegu
• Możliwości finansowych

W Klinice SwissLaser każdy pacjent przechodzi szczegółową diagnostykę przedoperacyjną, która pozwala określić optymalne parametry implantu. Nasi specjaliści poświęcają również czas na dokładne omówienie wszystkich dostępnych opcji, wyjaśnienie różnic między poszczególnymi typami soczewek i pomoc w podjęciu najlepszej decyzji.

Rodzaje soczewek jednoogniskowych

Soczewki jednoogniskowe (monofokalne) to podstawowy typ implantów stosowanych w chirurgii zaćmy. Zapewniają one ostre widzenie na jedną odległość – najczęściej do dali, choć możliwe jest również ustawienie ostrości na odległość pośrednią lub bliską.

Główne cechy soczewek jednoogniskowych:

• Wysoka jakość obrazu – zapewniają bardzo dobre, ostre widzenie na jedną wybraną odległość
• Niska cena – są najtańszym typem implantów, często w pełni refundowanym przez NFZ
• Potrzeba dodatkowej korekcji – zwykle konieczne jest używanie okularów do czytania lub do dali (w zależności od ustawienia soczewki)
• Wysoki kontrast – zapewniają bardzo dobre widzenie kontrastowe
• Minimalne efekty uboczne – niezwykle rzadko powodują problemy z adaptacją

W przypadku implantacji soczewek jednoogniskowych, niektórzy pacjenci decydują się na tzw. monovision – technikę, w której jedna soczewka jest ustawiona do widzenia na odległość, a druga do bliży. Ta metoda może zmniejszyć zależność od okularów, choć wymaga adaptacji i nie jest odpowiednia dla wszystkich.

Soczewki dwuogniskowe i ich zastosowanie

Soczewki dwuogniskowe (bifokalne) stanowią kolejny krok w ewolucji implantów wewnątrzgałkowych. Posiadają one dwa punkty ostrości, zazwyczaj do dali i do bliży, co pozwala na widzenie zarówno odległych przedmiotów, jak i czytanie bez konieczności noszenia okularów.

Charakterystyka soczewek dwuogniskowych:

• Dwa ogniska – typowo 0 dioptrii (dal) i +3,0 do +4,0 dioptrii (bliż)
• Zmniejszona zależność od okularów – w większości sytuacji pacjent nie potrzebuje dodatkowej korekcji
• Potencjalne trudności z widzeniem pośrednim – mogą wystąpić problemy z wyraźnym widzeniem obiektów na odległość pośrednią (np. ekran komputera)
• Możliwe efekty optyczne – niektórzy pacjenci mogą zauważać aureole wokół źródeł światła, szczególnie w nocy
• Okres adaptacji – mózg potrzebuje czasu (zwykle kilka tygodni), aby nauczyć się korzystać z dwóch ognisk

Soczewki dwuogniskowe są dobrym kompromisem dla pacjentów, którzy chcą zmniejszyć zależność od okularów, ale nie wymagają idealnego widzenia na wszystkie odległości lub mają ograniczenia budżetowe wykluczające wybór soczewek multifokalnych.

Soczewki multifokalne i EDoF – pełna korekcja widzenia

Najbardziej zaawansowaną opcją są soczewki multifokalne (wieloogniskowe) oraz soczewki o rozszerzonej głębi ostrości (EDoF – Extended Depth of Focus). Te implanty premium zapewniają wyraźne widzenie na różnych odległościach, oferując pacjentom największą niezależność od okularów.

Soczewki multifokalne:

• Posiadają kilka punktów ostrości (typowo do dali, pośredniej i bliży)
• Zapewniają wyraźne widzenie na różnych odległościach
• Znacząco redukują lub eliminują potrzebę noszenia okularów
• Mogą powodować efekty optyczne, takie jak halo wokół świateł
• Wymagają dłuższego okresu adaptacji i „nauki” przez mózg

Soczewki EDoF:

• Zapewniają płynne, ciągłe widzenie od dali do odległości pośredniej
• Powodują mniej efektów optycznych niż tradycyjne soczewki multifokalne
• Mogą wymagać okularów do czytania drobnego druku lub pracy w słabym oświetleniu
• Oferują lepszą jakość widzenia nocnego niż standardowe soczewki multifokalne
• Są dobrym kompromisem między jakością widzenia a zakresem ostrości

„Soczewki multifokalne i Soczewki EDoF to technologiczny przełom w chirurgii zaćmy,” komentuje dr Derhartunian. „W Klinice SwissLaser oferujemy najnowocześniejsze implanty premium, które nie tylko usuwają zaćmę, ale często pozwalają pacjentom całkowicie uwolnić się od okularów. Każdy pacjent przechodzi szczegółową kwalifikację, aby wybrać rozwiązanie idealnie dopasowane do jego indywidualnych potrzeb i anatomii oka.”

Przebieg operacji zaćmy krok po kroku

Przygotowanie do zabiegu

Właściwe przygotowanie do operacji zaćmy jest kluczowe dla jej powodzenia i minimalizacji ryzyka powikłań. W Klinice SwissLaser stosujemy kompleksowy protokół przedoperacyjny, który obejmuje:

Przygotowanie przed dniem zabiegu:

• Wykonanie kompleksowych badań okulistycznych i ogólnych, oceniających stan zdrowia pacjenta
• Szczegółowa biometria oka i obliczenie mocy soczewki wewnątrzgałkowej
• Konsultacja z anestezjologiem (w razie potrzeby)
• Omówienie zabiegu, wybór typu soczewki i podpisanie świadomej zgody
• Otrzymanie szczegółowej instrukcji przygotowania do zabiegu

W dniu poprzedzającym zabieg:

• Pacjent rozpoczyna stosowanie przepisanych kropli antybiotykowych
• Zalecane jest dokładne umycie twarzy i włosów
• Bardzo istotne jest zapewnienie sobie transportu w dniu zabiegu (nie należy prowadzić pojazdów)
• Zalecamy lekki posiłek przed zabiegiem (pacjent nie musi być na czczo)

W dniu zabiegu:

• Należy przyjąć wszystkie regularnie stosowane leki (chyba że lekarz zaleci inaczej)
• W klinice pacjent przebiera się w jednorazowy fartuch i ochraniacze na obuwie
• Rozszerzane są źrenice kroplami (o ile jest to konieczne)
• Aplikowane są krople znieczulające
• Obszar wokół oka jest dokładnie dezynfekowany

Cały proces przygotowania jest prowadzony przez doświadczony personel medyczny, który odpowiada na wszystkie pytania i zapewnia pacjentowi maksymalny komfort.

Wykonanie zabiegu

Typowa operacja zaćmy w Klinice SwissLaser metodą fakoemulsyfikacji przebiega w następujący sposób:

1. Ułożenie pacjenta – pacjent leży na plecach na stole operacyjnym, głowa jest stabilizowana, a twarz odkryta z wyjątkiem operowanego oka
2. Obłożenie sterylnymi serwetami – izolacja pola operacyjnego dla zachowania sterylności
3. Założenie rozwórki powiekowej – delikatne urządzenie uniemożliwiające mimowolne zamknięcie powieki
4. Wykonanie mikrocięcia – chirurg wykonuje główne nacięcie o szerokości około 2,2 mm oraz dodatkowe nakłucie pomocnicze (około 1 mm)
5. Wprowadzenie substancji wiskoelastycznej – specjalny żel chroni delikatne struktury oka i utrzymuje przestrzeń w komorze przedniej
6. Otwarcie torebki soczewki – precyzyjne wycięcie okrągłego otworu w przedniej części torebki soczewki (kapsuloreksja)
7. Hydrodyssekcja – oddzielenie jądra soczewki od torebki przy pomocy płynu
8. Fakoemulsyfikacja – rozdrobnienie jądra soczewki przy użyciu ultradźwięków i odessanie fragmentów
9. Usunięcie pozostałości korowych – dokładne oczyszczenie torebki soczewki
10. Implantacja soczewki wewnątrzgałkowej – wprowadzenie złożonej soczewki przez mikrocięcie i jej rozłożenie w torebce
11. Usunięcie substancji wiskoelastycznej – dokładne wypłukanie substancji żelowej z komory przedniej oka
12. Kontrola szczelności rany – w większości przypadków rana jest samouszczelniająca się i nie wymaga szwów
13. Podanie antybiotyku – często na zakończenie zabiegu podawany jest antybiotyk (do komory przedniej lub podspojówkowo)

Podczas całego zabiegu pacjent pozostaje przytomny, choć zrelaksowany. Chirurg informuje o kolejnych etapach procedury, a pacjent może komunikować ewentualne obawy lub dyskomfort.

Bezpośrednie postępowanie po zabiegu

Po zakończeniu operacji zaćmy pacjent przechodzi krótki okres obserwacji w klinice:

• Na operowane oko zakładany jest sterylny opatrunek ochronny
• Personel medyczny monitoruje podstawowe parametry życiowe
• Pacjent otrzymuje szczegółowe instrukcje dotyczące postępowania w pierwszych godzinach i dniach po zabiegu
• Po około 30-60 minutach pacjent może opuścić klinikę pod opieką osoby towarzyszącej

Pacjent otrzymuje zestaw leków do stosowania po zabiegu, typowo obejmujący:

• Krople antybiotykowe – zapobiegające infekcji
• Krople steroidowe – zmniejszające stan zapalny
• Krople niesteroidowe przeciwzapalne – łagodzące ból i zmniejszające ryzyko obrzęku plamki
• Czasem krople nawilżające – dla poprawy komfortu

Pierwsza wizyta kontrolna odbywa się zwykle następnego dnia po zabiegu. Podczas tej wizyty chirurg zdejmuje opatrunek, ocenia stan oka i w razie potrzeby modyfikuje zalecenia pooperacyjne.

Rekonwalescencja po operacji zaćmy

Opieka nad okiem w pierwszych dniach po zabiegu

Właściwa opieka pooperacyjna ma kluczowe znaczenie dla szybkiego i bezproblemowego gojenia. W pierwszych dniach po zabiegu pacjenci powinni przestrzegać następujących zaleceń:

• Stosowanie przepisanych kropli – dokładnie według harmonogramu, z zachowaniem właściwej techniki aplikacji
• Ochrona oka – noszenie osłonki ochronnej, szczególnie podczas snu, przez około tydzień
• Unikanie tarcia lub naciskania oka – nawet jeśli występuje świąd lub lekki dyskomfort
• Zachowanie higieny – delikatne przemywanie okolicy oka czystą wodą, unikanie mydła w kontakcie z okiem
• Unikanie wody w oku – przez około 2 tygodnie należy unikać dostania się wody do operowanego oka
• Monitorowanie objawów – obserwacja pod kątem zaczerwienienia, bólu, pogorszenia widzenia i natychmiastowe zgłaszanie niepokojących symptomów

„Pierwsze dni po operacji zaćmy są kluczowe dla prawidłowego gojenia,” podkreśla dr Derhartunian. „W Klinice SwissLaser pozostajemy w stałym kontakcie z naszymi pacjentami, zapewniając wsparcie telefoniczne i pilne konsultacje w razie jakichkolwiek niepokojących objawów.”

Pacjenci otrzymują również specjalną kartę informacyjną z numerem kontaktowym dostępnym 24 godziny na dobę w przypadku pytań lub wątpliwości.

Zalecane aktywności i ograniczenia

Nowoczesne techniki operacji zaćmy pozwalają na szybki powrót do codziennych aktywności, jednak pewne ograniczenia są konieczne dla zapewnienia optymalnego gojenia:

Co można robić wkrótce po zabiegu:

• Oglądać telewizję i korzystać z komputera (z przerwami, aby uniknąć zmęczenia oczu)
• Czytać (z umiarem)
• Chodzić i wykonywać lekkie czynności domowe
• Wychodzić na zewnątrz z okularami przeciwsłonecznymi

Czego należy unikać przez około 2 tygodnie:

• Podnoszenia ciężkich przedmiotów (powyżej 5 kg)
• Intensywnego wysiłku fizycznego
• Schylania się z głową poniżej poziomu pasa
• Pływania i kąpieli w basenie/jacuzzi
• Przebywania w zakurzonych lub zadymionych pomieszczeniach
• Makijażu oczu

Czego należy unikać przez około 4 tygodnie:

• Sportów kontaktowych
• Sportów ekstremalnych
• Sauny i kąpieli parowych

Każdy pacjent otrzymuje indywidualne zalecenia dostosowane do jego stanu zdrowia, rodzaju wszczepionej soczewki i specyfiki zabiegu.

Powrót do pełnej sprawności

Większość pacjentów zauważa znaczącą poprawę widzenia już w ciągu pierwszych dni po operacji, jednak pełna stabilizacja wzroku i adaptacja do nowej soczewki może zająć kilka tygodni.

Typowy harmonogram powrotu do pełnej sprawności wygląda następująco:

• 1-3 dni po zabiegu – ustąpienie podstawowego dyskomfortu, wstępna poprawa widzenia
• 1 tydzień – możliwość wykonywania większości codziennych czynności, stopniowa poprawa jakości widzenia
• 2-4 tygodnie – stabilizacja refrakcji, możliwość doboru okularów (jeśli są konieczne)
• 1-3 miesiące – pełna adaptacja do nowej soczewki, osiągnięcie optymalnej jakości widzenia

W przypadku soczewek multifokalnych lub EDoF okres adaptacji może być dłuższy, ponieważ mózg musi nauczyć się nowego sposobu widzenia. Pacjenci z takimi implantami mogą doświadczać stopniowej poprawy jakości widzenia przez 3-6 miesięcy po zabiegu.

Regularne wizyty kontrolne pozwalają monitorować postęp gojenia i wprowadzać niezbędne modyfikacje w leczeniu. Typowy harmonogram wizyt obejmuje kontrole:

• Następnego dnia po zabiegu
• Po tygodniu
• Po miesiącu
• Po trzech miesiącach
• Po roku (a następnie okresowo)

Możliwe powikłania i ich leczenie

Zaćma wtórna (zaćma torebki tylnej)

Najczęstszym późnym powikłaniem po operacji zaćmy jest zaćma wtórna, określana również jako zmętnienie torebki tylnej (PCO – Posterior Capsule Opacification). Nie jest to nawrót właściwej zaćmy, lecz zmętnienie tylnej części torebki soczewki, w której umieszczony jest implant.

Przyczyny: Komórki nabłonka soczewki, które normalnie pozostają na obwodzie torebki, mogą migrować i proliferować na jej tylnej powierzchni, powodując zmętnienie.

Częstość występowania: Według badań klinicznych, zaćma wtórna rozwija się u około 20-40% pacjentów w ciągu 2-5 lat po zabiegu. Ryzyko jest niższe w przypadku nowoczesnych soczewek z ostrymi krawędziami.

Objawy:

• Stopniowe pogorszenie ostrości wzroku
• Zwiększona wrażliwość na olśnienie
• Rozmazanie obrazu
• Zmniejszenie kontrastu widzenia

Czynniki ryzyka:

• Młodszy wiek pacjenta
• Choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca)
• Powikłania śródoperacyjne
• Stany zapalne oka
• Niektóre typy implantów

Zaćma wtórna nie stanowi zagrożenia dla zdrowia oka i można ją skutecznie leczyć za pomocą krótkiego zabiegu laserowego.

Zabieg laserowy YAG w leczeniu zaćmy wtórnej

Kapsulotomia laserowa YAG to bezpieczna i skuteczna metoda leczenia zaćmy wtórnej. Zabieg polega na wykonaniu otworu w zmętniałej torebce tylnej za pomocą lasera Nd (neodymowo-jagowego), co przywraca przezroczystość osi widzenia.

Przebieg zabiegu:

• Trwa zaledwie kilka minut
• Jest bezbolesny, wykonywany ambulatoryjnie
• Wymaga jedynie znieczulenia miejscowego w kroplach
• Nie wymaga wykonywania nacięć

Efekty:

• Natychmiastowa poprawa ostrości wzroku
• Trwałe usunięcie problemu (zmętnienie nie nawraca)
• Wysoki wskaźnik powodzenia (ponad 95%)

Bezpieczeństwo: Choć zabieg jest generalnie bardzo bezpieczny, mogą wystąpić rzadkie powikłania, takie jak:

• Przejściowy wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego
• Uszkodzenie soczewki wewnątrzgałkowej (niezwykle rzadko)
• Przemieszczenie się implantu (bardzo rzadko)
• Obrzęk plamki żółtej (rzadko)

W Klinice SwissLaser dysponujemy najnowocześniejszym laserem YAG, co pozwala na precyzyjne wykonanie zabiegu z minimalnym ryzykiem powikłań. Pacjenci są szczegółowo informowani o możliwości wystąpienia zaćmy wtórnej już przed pierwotnym zabiegiem usunięcia zaćmy, co pomaga im zrozumieć, że jej pojawienie się nie jest niepowodzeniem operacji, lecz naturalnym procesem, który można łatwo skorygować.

Koszty i opcje leczenia

Czynniki wpływające na koszt zabiegu

Koszt operacji zaćmy zależy od wielu czynników, które warto rozważyć przy planowaniu leczenia:

Główne elementy wpływające na cenę:

• Rodzaj wszczepianej soczewki:
  • Soczewki jednoogniskowe (najtańsze, często refundowane)
  • Soczewki toryczne korygujące astygmatyzm (średni przedział cenowy)
  • Soczewki dwuogniskowe (wyższy przedział cenowy)
  • Soczewki multifokalne i EDoF (najwyższy przedział cenowy)
• Technologia wykorzystana podczas zabiegu:
  • Standardowa fakoemulsyfikacja
  • Zabiegi wspomagane laserem femtosekundowym
  • Systemy nawigacji śródoperacyjnej
• Doświadczenie chirurga i renoma kliniki
• Pakiet opieki około- i pooperacyjnej:
  • Zakres badań diagnostycznych
  • Liczba wizyt kontrolnych
  • Dodatkowe usługi (np. transport)
• Lokalizacja kliniki (różnice regionalne w cenach)

W Klinice SwissLaser oferujemy przejrzysty system cenowy, gdzie pacjent już na etapie konsultacji otrzymuje pełną informację o wszystkich kosztach, bez ukrytych opłat. Oferujemy również elastyczne opcje finansowania, w tym raty i pakiety łączone dla pacjentów decydujących się na operację obu oczu.

r oferujemy naszym pacjentom kompleksowe doradztwo dotyczące wszystkich dostępnych opcji finansowania, pomagając wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do ich potrzeb i możliwości. Nasz zespół administracyjny pomaga również w formalnych aspektach procesu refundacji, w tym w uzyskaniu wymaganych skierowań i dokumentacji.

Umów się na konsultację

Zapraszamy do kontaktu z Kliniką SwissLaser w celu umówienia konsultacji kwalifikacyjnej lub uzyskania dodatkowych informacji:

• Telefon: +48 221 201 690 (Warszawa) lub +48 123 833 360 (Kraków)
• Email: info@swisslaser.pl

Nasz zespół recepcji jest dostępny od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00-17:00 i chętnie odpowie na wszystkie Państwa pytania.

Często zadawane pytania (FAQ)

W jakim wieku można poddać się operacji zaćmy?

Nie ma górnej granicy wieku dla operacji zaćmy. Zabieg jest bezpieczny i skuteczny nawet u pacjentów w bardzo podeszłym wieku. Decyzja o przeprowadzeniu operacji opiera się głównie na wpływie zaćmy na jakość życia pacjenta i jego codzienne funkcjonowanie.

Czy operacja zaćmy jest bolesna?

Współczesna operacja zaćmy wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym (krople) i jest praktycznie bezbolesna. Pacjenci mogą odczuwać lekki dyskomfort, uczucie ciśnienia lub światłowstręt, ale nie ból. Po zabiegu może wystąpić niewielkie pieczenie lub uczucie piasku pod powieką, które szybko ustępuje.

Jak długo trwa poprawa widzenia po operacji?

Większość pacjentów zauważa znaczącą poprawę widzenia już następnego dnia po zabiegu, jednak pełna stabilizacja wzroku może zająć od kilku dni do kilku tygodni. W przypadku soczewek multifokalnych, okres adaptacji może być dłuższy, ponieważ mózg musi nauczyć się nowego sposobu widzenia.

Czy po operacji zaćmy będę potrzebować okularów?

Zależy to od rodzaju wszczepionej soczewki. Przy standardowych soczewkach jednoogniskowych większość pacjentów potrzebuje okularów do czytania lub do dali (w zależności od ustawienia soczewki). Soczewki zaawansowane (multifokalne, EDoF) mogą znacząco zmniejszyć lub wyeliminować potrzebę noszenia okularów, choć nie gwarantują całkowitej niezależności od nich w każdej sytuacji.

Czy zabieg można przeprowadzić na obu oczach jednocześnie?

Ze względów bezpieczeństwa standardową praktyką jest operowanie oczu w odstępie co najmniej kilku dni, zwykle 1-2 tygodni. Pozwala to na ocenę wyniku pierwszego zabiegu i wprowadzenie ewentualnych modyfikacji przy operacji drugiego oka, a także minimalizuje ryzyko obustronnych powikłań.

Czy zaćma może wrócić po operacji?

Właściwa zaćma nie może wrócić po operacji, ponieważ naturalna soczewka jest całkowicie usuwana i zastępowana sztucznym implantem, który nie mętnieje. Jednak u około 20-40% pacjentów może rozwinąć się tzw. zaćma wtórna (zmętnienie torebki tylnej), która jest łatwo korygowana krótkim zabiegiem laserowym.

Jakie są przeciwwskazania do operacji zaćmy?

Bezwzględnych przeciwwskazań jest niewiele. Względne przeciwwskazania obejmują: aktywne infekcje oka, niekontrolowaną jaskrę, zaawansowane choroby siatkówki ograniczające potencjał wzrokowy, oraz niektóre choroby ogólnoustrojowe w fazie zaostrzenia. Każdy przypadek jest indywidualnie oceniany przez specjalistę.

Czy można operować zaćmę u pacjenta z jaskrą?

Tak, pacjenci z jaskrą mogą być bezpiecznie operowani z powodu zaćmy. W niektórych przypadkach możliwe jest nawet połączenie operacji zaćmy z zabiegiem przeciwjaskrowym, co pozwala na jednoczesne leczenie obu schorzeń. Kluczowa jest odpowiednia kwalifikacja i doświadczenie chirurga.

Jak długo trwa rekonwalescencja i kiedy można wrócić do pracy?

Większość pacjentów może wrócić do pracy biurowej już po 2-3 dniach. W przypadku prac fizycznych lub wykonywanych w zapylonym środowisku, zalecana jest przerwa od 1 do 2 tygodni. Pełny powrót do wszystkich aktywności, w tym intensywnego wysiłku fizycznego i sportów, możliwy jest zwykle po 4 tygodniach.

Bibliografia

1. European Society of Cataract & Refractive Surgeons. (2023). ESCRS Guidelines on Prevention and Management of Cataract Surgical Complications.
2. Ye J, He J, Wang C, et al. (2021). Smoking and risk of age-related cataract: a meta-analysis. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 62(7), 16.
3. Grzybowski A, Wasinska-Borowiec W, et al. (2020). Evolution of cataract surgery: smaller incision – less complications. Annals of Translational Medicine, 8(22), 1541.
4. Findl O, Buehl W, Bauer P, Sycha T. (2022). Interventions for preventing posterior capsule opacification. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2022(2).

Uwaga: Powyższe informacje mają charakter edukacyjny i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny przez specjalistę. Przedstawione dane dotyczące wyników i bezpieczeństwa zabiegów są oparte na aktualnej wiedzy medycznej, jednak indywidualne rezultaty mogą się różnić.# Leczenie zaćmy – kompleksowy przewodnik dla pacjentów