Współczesne metody leczenia stożka rogówki

Rogówka to jedna z najważniejszych struktur oka. Jakiekolwiek odstępstwa od normy w kwestii jej grubości czy kształtu sprawiają, że tracimy ostrość widzenia. Stożek rogówki to jedna z chorób, która może pojawić się u każdego z nas.

Stożek rogówki – co to za choroba

Rogówka, przezroczysta przednia błona oka, składa się aż z sześciu warstw: nabłonka przedniego, błony granicznej przedniej (tzw. warstwy Bowmana), istoty właściwej rogówki (zrębu) stanowiącego 90% grubości rogówki, blaszki granicznej tylnej (błony Descemeta) i śródbłonka. Między istotą właściwą a blaszką graniczną tylną znajduje się warstwy Duży – ma zaledwie 15 mikrometrów grubości, jest naprawdę twarda i wytrzymała (niestraszne są jej ciśnienia rzędu 1,5-2 barów). 

To przez rogówkę wpada do oka światło. Jeśli staje się ona zbyt cienka i – na skutek tego procesu – nadmiernie uwypuklona, odbija się to na naszej ostrości widzenia. 

Pierwsze objawy stożka rogówki najczęściej są niespecyficzne. Obuocznie rozwijający się stożek może powodować:

• postępujące pogorszenie wzroku,
• rozmywanie się obrazu, 
• nadwrażliwość na światło, 
• pieczenie i zaczerwienienie oczu.

Jeśli mimo wizyt u optometrysty nie udaje się dobrać satysfakcjonującej nas korekcji okularowej bądź soczewek kontaktowych, powinniśmy udać się do okulisty na szczegółowe badania. Żeby upewnić się, czy mamy do czynienia ze stożkiem rogówki trzeba wykonać topografię rogówki. 

Możliwe są też objawy ze strony jednego oka – te są bardziej charakterystyczne i powinny skłonić nas do natychmiastowej wizyty u lekarza. Zaliczamy do nich:

• widzenie mnogie – potrójne, poczwórne
• zniekształcony – i to niekoniecznie tylko w jednym kierunku! – obraz
• zakłócenia typu halo, 
• powidoki, czyli tzw. obrazy duchy.

O różnicach w kompetencjach optometrysty i okulisty przeczytasz tutaj. 

Metody leczenia stożka rogówki

Wybór metody leczenia stożka rogówki zależy od stopnia jego zaawansowania. Obecnie mamy do wyboru:

Crosslinking

Crosslinking CXL (ICLX), zwany jest też poprzecznym sieciowaniem wiązań lub krzyżowym kolagenowaniem rogówki. Procedurę tę opracowano pod koniec lat ’90 i ma ona za zadanie przywrócenie rogówce wystarczającej stabilności mechanicznej, która została zachwiana na skutek rozerwania tkanki łącznej między cząsteczkami kolagenu  – to ona podpiera rogówkę. Chodzi o to, żeby ustabilizować rogówkę w taki sposób, aby zneutralizować „efekt ciągnięcia” jej brzegów w stosunku do środka. Stabilizacja rogówki poprzez jej sieciowanie jest skuteczna w zatrzymaniu postępującego procesu jej wybrzuszania się. 

Jak przebiega zabieg?

Rogówkę nasącza się roztworem ryboflawiny, która zwiększa jej wrażliwość na promieniowanie, a następnie naświetla ją promieniami UV o starannie dobranej długości fali. Pacjent dostaje znieczulenie miejscowe, w formie zastrzyku lub aplikacji specjalnych kropli do oczu, a jego powieki są unieruchamiane na czas operacji.

Crosslinking może odbywać się jedną z dwóch metod: Epi-Off i Epi-On. O obu przeczytasz tutaj.

Crosslinking zwiększa gęstość kolagenu w tkance, a co za tym idzie – zwiększa stabilność i grubość rogówki. Zabiegowi może towarzyszyć laserowe zoptymalizowanie kształtu rogówki (topoguided) i usunięcie uciążliwych objawów stożka związanych z astygmatyzmem. 

Wszczepienie wewnątrzgałkowych pierścieni Intacs

Implanty Intacs obecne są na rynku od roku 1999. Powstają one z PMMA (wysoce przezroczystego tworzywa termoplastycznego – polimetylometakrylanu) i mają postać łuku o kącie 150º a w przekroju poprzecznym – kształt sześciokąta. 

Wszczepione do oka, wywierają delikatny nacisk na rogówkę, spłaszczając jej krzywiznę. W 2004 roku pierścienie Intacs uzyskały certyfikację w korekcji nieregularnego astygmatyzmu w przypadku stożka rogówki. 

Pierścienie Intacs dostępne są w różnych grubościach łuków, ale mają na stałe określone średnicę zewnętrzną i szerokość, w związku z czym osiągana szerokość strefy optycznej wynosi około 6 mm. 

Strefa optyczna oka to obszar wokół soczewki oka, gdzie światło jest skupione i odbywa się proces jego załamania, który umożliwia nam widzenie. Obejmuje ona rogówkę oraz soczewkę. To ważne, aby strefa ta była przezierna, czyli przezroczysta. 

Zabieg implantacji pierścieni Intacs jest krótki i bezbolesny. Wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, w warunkach ambulatoryjnych. 

Soczewki kontaktowe stabilnokształtne

W tej grupie soczewek kontaktowych znajdziemy soczewki hybrydowe, skleralne i miniskleralne. Wszystkie one umożliwiają nadanie rogówce regularnego kształtu. Pod powierzchnią soczewki stabilnokształtnej w naturalny sposób gromadzą się łzy,  które wypełniają wszystkie nieregularności naszej własnej rogówki. Dzięki temu tworzy się tzw. soczewka łzową, która pozwala na prawidłowe ogniskowanie wiązki świetlnej padającej na powierzchnię oka, co sprawia, że możliwe jest także wyeliminowanie nieregularnego astygmatyzmu towarzyszącego stożkowi rogówki. 

Soczewki stabilnokształtne zawsze muszą być precyzyjnie dobrane przez specjalistę. Sprawdzają się one zarówno w leczeniu osób, u których zabiegowe leczenie stożka rogówki nie przynosi pożądanych rezultatów, jak i wszystkich, które chorują na zespół suchego oka. 

Soczewki hybrydowe

Soczewki te mają twardą warstwę optyczną w centrum oraz miękką warstwę stabilizującą na obwodzie. Obie są gazoprzepuszczalne. Pierwsza odpowiada za korekcję wzroku (nawet w zaawansowanym stadium stożka rogówki), druga umożliwia właściwe dopasowanie do kształtu rogówki.

Soczewki skleralne

Soczewki skleralne pokrywają całą powierzchnię rogówki oraz część twardówki oka (łac. sclera). Charakteryzują się dużą średnicą, zazwyczaj wynoszącą od 14 do 24 mm. Dzięki swojej budowie, soczewki te nie stykają się bezpośrednio z rogówką – duża średnica oraz sztywny materiał, z którego są wykonane sprawia, że opierają się na twardówce (biała, zewnętrzna część oka) i unoszą się ponad rogówką, dzięki czemu pomiędzy soczewką a powierzchnią oka może utworzyć się  warstwa płynu. 

Soczewki miniskleralne

Od skleralnych różnią się jedynie średnicą: wynosi ona od 14 do 18 mm.