Duża wada wzroku. Gdy optyk rozkłada ręce, do akcji wkracza chirurg refrakcyjny

Skala wady wzroku to nic innego jak jej klasyfikacja na małą, średnią i dużą (niską, umiarkowaną i wysoką). Dla wad, które na pewnym kontinuum skali, mogą być korygowane za pomocą procedur laserowych, skale te przedstawiają się następująco:

Krótkowzroczność:

• mała – nazywaną też szkolną, do -3 D,
• średnia – między -3D a -6 D (wg niektórych źródeł między -3D a -8D)
• duża – powyżej -6 D (wg niektórych źródeł powyżej – 8D)

Nadwzroczność:

• mała – do +2,5D
• średnia  – +2,5D do +6,0D
• duża – ponad +6,0D

Astygmatyzm:

• niski – do 1 dioptrii cylindrycznych (zwykle nie wymaga korekcji)
• średni – od 1 do 2 dioptrii cylindrycznych 
• wysoki – od 2 do 3 dioptrii cylindrycznych
• bardzo wysoki – powyżej 3 dioptrii cylindrycznych

Zanim jednak zdecydujemy się na laserową korekcję wady wzroku, każdy z nas przechodzi tę samą drogę: na jej początku są okulary, a nieco dalej – soczewki kontaktowe. 

Okulary i soczewki kontaktowe w dużych i skomplikowanych wadach wzroku

Przy wadach małych i średnich, wadach nieskomplikowanych  (a astygmatyzm lubi być skomplikowany…) i wadach występujących solo (a nie w parach, np. krótkowzroczność plus astygmatyzm) dobór korekcyjnych soczewek okularowych jest łatwy i pacjent może uzyskać nawet niemal stuprocentową ostrość wzroku w najlepszej możliwej korekcji. Co to znaczy? To znaczy, że w dobrze dobranych nam przez specjalistę okularach będziemy widzieć po prostu doskonale. 

Niestety, w sytuacji, w której wada wzroku pacjenta plasuje się na końcu skali – a raczej w spektrum, które ten koniec wyznacza: zwróćcie uwagę na to, że wysoka lub bardzo wysoka wada wzroku zaczyna się “od”, “powyżej” podanej liczby dioptrii/dioptrii cylindrycznych – a dodatkowo mamy do czynienia z różnowzrocznością (w każdym oku inna wada, np. w prawym -10 a w lewym -14 dioptrii) bardzo trudno o dobór takich okularów, bądź soczewek kontaktowych, po założeniu których pacjent mimo wysokiej wady wzroku jest w stanie dobrze widzieć i bez kłopotu funkcjonować. To sytuacja, w której wykraczamy poza możliwości, jakie daje nam nowoczesna optyka – dotyczy to także soczewek kontaktowych. 

Mimo możliwości przygotowania dla pacjenta okularów, które mają szkła z indeksem (indeks to współczynnik załamania światła materiału, czyli prędkość fali na granicy dwóch ośrodków – granicy powietrza i granicy materiału soczewek, im wyższy indeks, tym cieńsze i lżejsze szkła okularowe), przy dużych wadach wzroku nawet w okularach wykonanych przez optyka z największą starannością i z najlepszych materiałów, soczewki okularowe będą wystawać poza oprawkę, a obraz widziany przez okulary nie będzie wyraźny i stabilny.

Soczewki kontaktowe mogą być lepszym rozwiązaniem, ale bardzo wysoka wada wzroku zawsze będzie dla pacjenta znacznym utrudnieniem, a uzyskany “kompromis widzenia” będzie tylko wyborem mniejszego zła.

Czy wysoka i bardzo wysoka wada wzroku może być korygowana za pomocą procedur laserowych

Zbyt wysoka wada wzroku – krótkowzroczność powyżej -10 dioptrii i dalekowzroczność powyżej +5 dioptrii – jest przeciwwskazaniem do korekcji laserowej. Podobne kłopoty z korekcją laserową pojawiają się w przypadku trudnego w leczeniu nieregularnego astygmatyzmu. Zawsze jednak decyzję o możliwości operacji laserem podejmuje się indywidualnie i po bardzo szczegółowych badaniach kwalifikacyjnych. 

Nie oznacza to jednak, że dalekowidz lub krótkowidz o dużej wadzie wzroku musi zadowolić się okularami albo soczewkami kontaktowymi. 

Jeśli z uwagi na zbyt cienką rogówkę, inne anatomiczne uwarunkowania związane z budową oka czy z naszym stanem zdrowia (przeciwwskazanie bezwzględne) nie możemy poddać się laserowej korekcji wysokiej lub bardzo wysokiej wady wzroku, należy sięgnąć po metody chirurgii tradycyjnej, takie jak wszczepienie wewnątrzgałkowych soczewek torycznych jedno-, dwu- lub trzyogniskowych,  doszczepienie soczewki fakijnej lub refrakcyjną wymianę soczewki.

Np. wszczepienie soczewki fakijnej doskonale sprawdza się pacjentów z krótkowzrocznością do nawet –20 dioptrii, nadwzrocznością do +10 dioptrii i astygmatyzmem do 6 dioptrii. 

Możliwe jest także stosowanie metod łączonych. Np. maksymalnie koryguje się wadę wzroku soczewką fakijną, a pozostającą wadę resztkową wyrównuje się soczewką kontaktową lub stosując laserową korekcję wzroku.