Jak skutecznie chronić oczy przy pracy przed komputerem lub smartfonem?

Na początku lat ’90 American Academy of Ophthalmology zdefiniowała jednostkę chorobową o nazwie CVS (Computer Vision Syndrome), czyli Syndrom Widzenia Komputerowego, albo jak wolicie Zespół Zmęczenia Oka Spowodowany Długotrwałą Pracą przy Komputerze. Na CSV, które zamiennie nosi nazwę  Office-Eye-Syndrome, czyli Syndrom Oka Biurowego, narażonych jest 75% osób, które spędzają przed komputerem więcej niż 2 godziny dziennie.

Zważywszy na to, ile lat upłynęło od nazwania i opisania problemów, jakie mają osoby codziennie i przez wiele godzin pracujące przy komputerze, można by pomyśleć, że kwestia ochrony ich oczu została już rozwiązana raz a dobrze. Trzeba jednak zdać sobie sprawę, że w latach ’90 nasz kontakt z komputerami miał zupełnie inny charakter.

Urządzenia mobilne jak smartfon czy tablet zaczynały dopiero raczkować – w 1993 roku IBM wypuściło na rynek urządzenie, które było połączeniem telefonu komórkowego oraz komputera osobistego i zapisało się w historii jako pierwszy smartfon. W Polsce pierwsze smartfony z systemem Android trafiły do sprzedaży w 2008 roku. „Praca przy komputerze” przeistoczyła się w niemal całodobową obecność w sieci – życie wirtualne nie ułatwia rozwiązania kwestii ochrony oczu raz a dobrze…

Czy można uniknąć przykrych dolegliwości? 

Czy oznacza to, że jesteśmy skazani na ustawiczne dolegliwości? Że wciąż trapić nas będą:

• ból gałek ocznych,
• swędzenie, pieczenie i łzawienie oczu,
• uczucie piasku pod powiekami,
• pękające naczynka krwionośne,
• problemy z akomodacją i pogorszenie ostrości widzenia,
• bóle głowy,
• napięcia karku i obręczy barkowej.

I że ostatecznym efektem „wpatrywania się w monitor” będzie pełnoobjawowy Zespół Suchego Oka (Dry Eye Syndrome)…?

Niekoniecznie. Dziś wiemy jak skutecznie chronić oczy przy pracy przed komputerem oraz podczas aktywności on-line na mniejszych urządzeniach mobilnych. Aby nie doprowadzić do powstania CVS (Computer Vision Syndrome) i Zespół Suchego Oka (Dry Eye Syndrome) należy zadbać o:

• Ergonomię miejsca pracy. Przepisy BHP bardzo szczegółowo regulują w jaki sposób powinno się zorganizować stanowisko pracy biurowej, aby zminimalizować negatywne oddziaływanie ekranu komputerowego. Jeśli pracujesz z domu, zdalnie i korzystasz z komputera grając, oglądając seriale, robiąc zakupy – zasady jego użytkowania także warto oprzeć o wytyczne zawarte w przepisach. I to zarówno, jeśli chodzi o odległość ekranu od oka czy źródła światła, jak i przerw w czasie korzystania z urządzeń (co najmniej 5-minutowa przerwa co każdą godzinę pracy lub odpoczynku przed monitorem).
• Systematyczne wykonywanie ćwiczeń wspomagających akomodację i odciążających nasz wzrok. Można je robić właśnie podczas wspomnianej wyżej przerwy. Jeśli nie masz zwyczaju robić przerw, zainstaluj np. aplikację Eye Care Reminder – w odpowiednim momencie na ekranie „wyskakuje” okno z poleceniem popatrzenia na jakiś oddalony od nas obiekt i przypomnienie o konieczności zrobienia przerwy w pracy.
• Zabezpieczenie oczu przed nadmiernym dopływem światła niebieskiego. Tu z pomocą przychodzą okulary z powłoką Blue Resistant lub ukryta pod inną nazwą powłoką chroniącą oko przed szkodliwym światłem niebieskofioletowym oraz powłoką antyrefleksową, likwidującą fałszywe obrazy i odblaski pochodzące z monitora, dzięki czemu zyskujemy poprawę ostrości i kontrastu widzenia oraz mniejszą męczliwość  oczu.
• Stworzenie wewnątrz pomieszczenia, w którym korzystamy z komputera bądź urządzeń mobilnych, odpowiedniego mikroklimatu. Istotne jest nawilżenie powietrza (optymalny poziom wilgotności wynosi 45–55%), systematyczne odkurzanie oraz wietrzenie.
• Odpowiednie sformatowanie ustawień na monitorze – jasności, wielkości i krój fontu, kolor tła itd. O ile podczas pisania zwykle dbamy o takie detale, o tyle podczas przeglądania stron www często trafiamy na strony zbyt kontrastowe, z małą i nieczytelną czcionką czy utrudniającą odbiór dużą liczbą ruchomych elementów. Nowoczesne urządzenia w wielu wypadkach pozwalają nieco zmodyfikować tryb wyświetlania strony, np. zmienić tło jasne na ciemne bądź odwrotnie.

Nie jesteśmy skazani na szkodliwe działanie monitorów

Nie jesteśmy więc skazani na szkodliwe oddziaływanie monitora w komputerze, tablecie czy smartfonie – wiemy jak działają te urządzenia i wiemy jak zabezpieczyć nasze oczy. Obok wspomnianych wyżej wytycznych, warto wziąć także pod uwagę fakt, że stan naszych oczu jest częściowo jednym z mierników ogólnego stanu zdrowia całego organizmu. Jeśli brakuje nam konkretnych witamin i mikroelementów, nie dbamy o codzienną aktywność fizyczną, wielogodzinne „siedzenie przy komputerze” będzie nasilało problemy ze wzrokiem.

Każdy, kto wiele godzin spędza przy komputerze albo ze smartfonem w dłoni, zawsze powinien mieć w zasięgu ręki szklankę wody i krople nawilżające z hialuronianem sodu, tzw. sztuczne łzy. 

Jeśli tylko to możliwe, korzystamy z urządzeń elektronicznych w pobliżu źródła światła dziennego. Optymalna jest sytuacja, w której monitor stoi bokiem do okna – unikamy wtedy szkodliwych odbić. Jeszcze do niedawna byliśmy przekonani, że nie powinno się łączyć oświetlenia naturalnego z dziennym. Dziś wiemy jak łączyć oba rodzaje oświetlenia, żeby praca wzrokowa przed monitorem była maksymalnie komfortowa.