Do najczęstszych powikłań po zapaleniu lub uszkodzeniu rogówki zalicza się jej pęknięcia oraz bliznowacenia, które nieleczone mogą spowodować konieczność przeszczepu. Jednak współczesna okulistyka dysponuje mniej inwazyjnymi metodami leczenia i usuwania blizn rogówki oraz jej pęknięć, w tym spontanicznego nawrotowego pękania powierzchni rogówki („nawrotowej erozji”).

Wśród przyczyn stanów zapalnych rogówki wymienia się:

  • Infekcje bakteryjne – np. gronkowiec złocisty, pałeczki ropy błękitnej, Neisseria gonorrhoeaeHaemophilus influenzae. UWAGA: rogówka może ulec zakażeniu nawet, gdy nabłonek jest nienaruszony.
  • Infekcje wirusowe – np. adenowirusy, Herpes zosterHerpes simplex
  • Infekcje pasożytnicze – np. pierwotniak Acanthamoeba, którym można się zarazić nosząc soczewki kontaktowe i nie przestrzegając zasad higieny lub użytkując je nieprawidłowo, np. nosząc zbyt długo bez odpowiedniej dezynfekcji szkieł
  • Infekcje grzybicze
  • Alergie – alergiczne zapalenie rogówki związane jest z reakcjami immunologicznymi organizmu
  • Urazy mechaniczne i chemiczne
  • Podrażnienie związane ze składnikami leków okulistycznych
  • Zespół suchego oka
  • Choroby z autoagresji
  • Choroby zakaźne, w tym kiła, gruźlica, opryszczka, borelioza
  • Infekcje bakteryjne – np. gronkowiec złocisty, pałeczki ropy błękitnej, Neisseria gonorrhoeaeHaemophilus influenzae. UWAGA: rogówka może ulec zakażeniu nawet, gdy nabłonek jest nienaruszony.
  • Infekcje wirusowe – np. adenowirusy, Herpes zosterHerpes simplex
  • Infekcje pasożytnicze – np. pierwotniak Acanthamoeba, którym można się zarazić nosząc soczewki kontaktowe i nie przestrzegając zasad higieny lub użytkując je nieprawidłowo, np. nosząc zbyt długo bez odpowiedniej dezynfekcji szkieł
  • Infekcje grzybicze
  • Alergie – alergiczne zapalenie rogówki związane jest z reakcjami immunologicznymi organizmu
  • Urazy mechaniczne i chemiczne
  • Podrażnienie związane ze składnikami leków okulistycznych
  • Zespół suchego oka
  • Choroby z autoagresji
  • Choroby zakaźne, w tym kiła, gruźlica, opryszczka, borelioza

Jeśli zapalenie rogówki nie wiąże się z jej maceracją, pękaniem, owrzodzeniem, zazwyczaj nie pojawiają się powikłania w postaci blizn. Jednak każda wrzodziejąca postać choroby zawsze pozostawia blizny na rogówce, które nieuchronnie prowadzą do pogarszania się widzenia. Nacieki zapalne, zmętnienia i blizny na rogówce zmniejszają jej przezroczystość. W polu widzenia pojawia się plama białego lub szarego koloru, a powierzchnia rogówki matowieje.

Choć powierzchniowe blizny rogówki można leczyć także mechanicznie, zdrapując je przy użyciu np. tzw. noża Hockey’a, zaś  nawrotową erozję rogówki można próbować leczyć najpierw stosując maść oraz opatrunki uciskowe, czy nakłucie igłą, wymienione metody leczenia są jednak często mniej dokładne niż PTK i nie zawsze prowadzą do równoważnych wyników.

 

Na czym polega zabieg PTK (Photo Therapeutic Keratectomy), czyli operacja fototerapeutycznej keratektomii laserem ekscymerowym

Dzięki zabiegowi PTK (Photo Therapeutic Keratectomy), czyli operacji fototerapeutycznej keratektomii laserem ekscymerowym, możliwe jest usuwanie blizn rogówkowych zarówno tych położonych centralnie, jak i peryferyjnie. Blizny na rogówce powodują zaburzenia przenikania światła do wnętrza oka, podobnie jak w przypadku zabrudzonego obiektywu aparatu fotograficznego. Przy użyciu lesera można usunąć blizny rogówkowe. W przypadku drobnych blizn, laserem od razu usuwa się drobne cząsteczki z całego zmętniałego obszaru. W przypadku głębszych i rozleglejszych można najpierw usunąć górną warstwę rogówki (nabłonek), aby przy pomocy lasera możliwie najdokładniej usunąć właściwe zmętniałe części rogówki. Operacja usuwania blizn rogówkowych często przebiega więc dwuetapowo: w pierwszym etapie wykonywana jest fototerapeutyczna keratektomia, która ma przede wszystkim na celu zmniejszenie zmętnienia. Po usunięciu części blizny rogówka rozluźni się przez kilka następnych miesięcy. Zmniejsza to jej nieregularną krzywiznę, którą często leczy się kilka miesięcy później podczas drugiej operacji laserowej, PRK sterowanej czołem fali (fotorefrakcyjna keratotomia).

Dzięki laserowi ekscymerowemu i specjalnemu profilowi ​​lasera chorobową tkankę można zwykle usunąć, a rogówkę delikatnie „wypolerować”, co eliminuje konieczność wykonania przeszczepu.

Kto kwalifikuje się do usuwania blizn rogówki laserem oraz do „laserowego polerowania” rogówki

Do zabiegu usuwania blizn rogówki laserem oraz do „laserowego polerowania” rogówki kwalifikują się pacjenci ze złogami, zmętnieniami lub pęknięciami powstałymi na skutek:

  • Urazów
  • Chorób wirusowych i bakteryjnych
  • Dystrofii rogówki
  • Zwyrodnienia rogówki w starszym wieku
  • Powierzchniowych nieprawidłowości rogówki
  • Zamglenia będącego efektem operacji refrakcyjnej (PRK, LASEK)

Przebieg operacji:

  • operacja trwa od kilku sekund do kilku minut, jest bezbolesna i wykonuje się ją w warunkach ambulatoryjnych
  • do znieczulenia wystarczają z reguły krople do oczu – znieczulenie oczu utrzymuje się do 15-30 minut po zabiegu
  • usuwa się drobne cząsteczki ze zmętniałego obszaru – rana goi się w przeciągu ok. trzech dni.

Po operacji na oko zakłada się opatrunek. Ewentualnie ochronnie stosuje się soczewkę kontaktową. Po operacji, bardzo rzadko, może dojść do infekcyjnego zapalenia rogówki lub owrzodzeń, które rozwijają się pod soczewką kontaktową nałożoną jako opatrunek. Konieczna jest wtedy natychmiastowa kontrola i leczenie okulistyczne.

Najczęstsze niedogodności pooperacyjne po usuwaniu blizn rogówki:

  • silniejsze dolegliwości bólowe wraz z łzawieniem, pieczeniem, zaczerwienieniem oka, światłowstrętem oraz uczuciem obcego ciała w oku – trwają przez ok. 24 godziny
  • lekki ból oka – ustępuje po ok. 4 dniach
  • nadwrażliwość oka na bodźce zewnętrzne
  • wyraźne zaburzenia wzroku  – nadmierna wrażliwość na światło i powstawanie poświat wokół źródeł światła (efekt halo), mogą trwać do kilku miesięcy
  • nieco gorsze widzenie o zmierzchu i w ciemności – w pierwszych miesiącach po operacji

UWAGA: lekkie lub umiarkowane zmętnienia w miejscach, w których rogówka była poddana zabiegowi mogą pojawić się ok. miesiąc po operacji, ale w ciągu czterech miesięcy będą one stopniowo znikać i z reguły po około dwóch-trzech latach znikną całkowicie.