Leczenie stożka rogówki metodą crosslinking

Autor: Dr. Victor Derhartunian 17 października 2024

Crosslinking (cross-linking, cross linking, CXL) to metoda leczenia stożka rogówki, która polega na mechanicznym wzmocnieniu rogówki poprzez sieciowanie kolagenu rogówkowego. Odbywa się to poprzez miejscową aplikację ryboflawiny, czyli witaminy B2 oraz naświetlanie światłem UVA. Wzmocniona w ten sposób rogówka staje się sztywniejsza i mniej podatna na odkształcenia. 

W ramach metody crosslinking stosuje się powszechnie dwie metody: Epi-Off i Epi-On. Ich efekt jest porównywalny. Obecnie uznaje się cross-linking za złoty standard umożliwiający powstrzymanie progresji stożka rogówki. Zahamowanie choroby otwiera drzwi do znalezienia optymalnej korekcji okularowej albo soczewkami kontaktowymi, z czym wielu pacjentów ma przed zabiegiem poważny problem, ponieważ w przypadku stożka rogówki krzywizna rogówki jest bardzo nieregularna i zachodzi zasadnicza trudność, a często wręcz – niemożność, korygowania jej w tradycyjny sposób. 

Zabieg cross-linking: złoty standard w leczeniu stożka rogówki

Zabieg cross-linking umożliwia takie wzmocnienie rogówki – która naprawdę wybrzusza się do przodu w kształcie stożka, stąd nazwa schorzenia – aby stała się ona stabilniejsza i mniej podatna na deformację, dzięki czemu udaje się zatrzymać proces pogarszania się wzroku. 

Co ważne, zahamowanie progresji stożka rogówki oraz jej mechaniczne wzmocnienie samo w sobie nie przyczynia się do poprawy obecnych już zaburzeń widzenia – jak wspomniano, pozwala jedynie zatrzymać pogarszanie się wzroku a dzięki stabilizacji kształtu rogówki oraz wzmocnieniu struktury rogówki możliwe staje dobranie właściwej korekcji (okulary albo soczewki kontaktowe) i poprawa ostrości wzroku. Niektórzy pacjenci po CXL mogą całkowicie zrezygnować z noszenia okularów albo soczewek kontaktowych. Po zakończonym sukcesem sieciowaniu rogówki możliwa jest także trwała korekta wzroku poprzez wszczepienie sztucznych soczewek kontaktowych wykonanych z biokompatybilnego kolagenu (EVO VISIAN ICL).

Zabieg krzyżowego sieciowania rogówki wykonany we właściwym czasie może uchronić przed koniecznością przeszczepu rogówki w przyszłości.

Ta nowoczesna metoda leczenia stożka rogówki najczęściej wykorzystuje jedną z dwóch technik: Epi-Off i Epi-On. 

  • Technika Epi-Off: okulista usuwa wierzchnią warstwę rogówki  (nabłonek rogówki), aby odsłonić kolejne warstwy i umożliwić przeniknięcie do nich ryboflawiny i promieni UV.  Krople ryboflawiny (0,1%) podaje się co dwie minuty, aplikację powtarza się przez około pół godziny, a cały zabieg trwa blisko godzinę.
  • Technika Epi-On to sieciowanie rogówki za pomocą aplikatora do jonoforezy: przez nienaruszony nabłonek ryboflawina znacznie szybciej przenika do zrębu rogówki niż w metodzie Epi-Off. Kiedy usunięcie nabłonka rogówki nie jest konieczne, zabieg trwa 10-15 minut.

Przeciwwskazania do wykonania procedury cross linking 

Chociaż cross linking to małoinwazyjna metoda leczenia stożka rogówki, nie każdy może jej się poddać. Wśród przeciwwskazań do leczenia stożka rogówki metodą cross linking wymienia się:

  • zbyt cienka rogówka (jeśli grubość rogówki jest poniżej 400 µm zachodzi ryzyko uszkodzenia śródbłonka),
  • stany zapalne rogówki (sam stożek to niezapalna choroba rogówki oka),
  • inne czynne infekcje oka,
  • zaburzenia gojenia się tkanek. 

Przygotowanie do zabiegu CXL

W ramach przygotowań do sieciowania włókien kolagenowych rogówki, na ok. 3-4 tygodnie wcześniej pacjent powinien zrezygnować z noszenia twardych soczewek kontaktowych. Na CXL należy zgłosić się w dobrym ogólnym stanie zdrowia. Ponieważ po crosslinkingu oczy są przez jakiś czas nadwrażliwe na światło, trzeba poprosić kogoś, aby odwiózł nas do domu.

Jak przebiega leczenie stożka rogówki metodą cross linking

Zabieg cross linking przebiega w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych. Do oka wkrapla się środek miejscowo znieczulający, można też podać znieczulenie w zastrzyku. Podczas nasączania rogówki ryboflawiną oraz naświetlaniem jej promieniami UV pacjent nie odczuwa bólu, ale bezpośrednio po zabiegu oko jest bolesne i nadwrażliwe na światło (zwłaszcza gdy korzysta się z techniki Epi-Off). 

Rekonwalescencja po cross-linkingu

Na poddaną zabiegowi rogówkę zakłada się specjalną opatrunkową miękką soczewkę kontaktową, której nie zdejmuje się do czasu wizyty kontrolnej. Lekarz zaleca podawanie antybiotyków oraz steroidów w kroplach. Nadwrażliwość na światło może utrzymywać się nie tylko w pierwszym dniu po CXL, ale nawet do kilku tygodni. 

Poza tym w rekonwalescencji po cross linkingu znajdują zastosowanie te same zasady, których przestrzega się po każdej operacji oka, czyli:

  • zakaz wykonywania makijażu oczu (przynajmniej do pierwszej wizyty kontrolnej),
  • rezygnacja z sauny, solarium, długiego przebywania na słońcu;
  • konieczności stosowania okularów przeciwsłonecznych z filtrem UVA/UVB – także po to, aby umożliwić odpowiednią regenerację kolagenu w rogówce, 
  • rezygnacja z nadmiernego wysiłku fizycznego.

Pozytywne efekty sieciowania rogówki

Efekty zastosowania metody cross-linking widoczne są po ok. 3 tygodniach, ale na ostateczne skutki trzeba poczekać od 6 do 8 miesięcy. Przez cały ten czas pacjent będzie jednak odczuwał stopniową poprawę widzenia.

Powikłania po CXL techniką Epi-On są rzadkie. Szacuje się je na mniej niż 3%. Nie zaobserwowano dotychczas poważnych komplikacji, takich jak uszkodzenie siatkówki lub soczewki oka. 

Podczas zabiegu CXL ze zdjęciem nabłonka, czyli Epi-Off zwiększa się teoretycznie ekspozycję rogówki na czynniki infekcyjne w okresie pooperacyjnym, ale pacjent zaopatrywany jest przez lekarza w niezbędne medykamenty i pozostaje pod jego stałą kontrolą.

Crosslinking – nadzieja dla pacjentów chorujących na stożek rogówki (keratoconus)

Pamiętaj: CXL, czyli sieciowanie rogówki oka to coraz powszechniejsza metoda zabiegowa stosowany u pacjentów w przebiegu stożka rogówki na różnych etapach zaawansowania. Im szybciej zdecydujesz się na leczenie, tym większa szansa na zahamowanie choroby i odsunięcie ryzyka przeszczepu rogówki. 

O tym, czy można poddać się crosslinkingowi nie decyduje wiek pacjenta, ale stopień zaawansowania choroby. Procedura jest najbardziej skuteczna u pacjentów, u których stożek rogówki znajdują się w 1 lub 2 stadium zaawansowania według klasyfikacji Amslera. Ponieważ jest to metoda ratująca wzrok, nie należy odsuwać jej w czasie – stożek rogówki nie cofnie się samoistnie, a nieleczony może doprowadzić do zmętnienia, a nawet przerwania rogówki oraz powstania blizn. To etap choroby, na którym konieczny może być już przeszczep. 

author image

Autor:

Dr. Victor Derhartunian

Dr Victor Derhartunian od 2012 roku z sukcesem prowadzi własną klinikę EyeLaser we Wiedniu (Austria), zaś od 2016 roku – Centrum Chirurgii Laserowej w Zurychu (Szwajcaria). Obie te placówki należą do wysoko ocenianych przez Pacjentów klinik w tej części Europy, a wszystko to dzięki umiejętnemu wykorzystaniu innowacyjnych technologii i zastosowaniu absolutnie wysokich standardów w pracy z Pacjentami.

Zapisz się na niezobowiązująca wizytę i konsultację, na której dowiesz się, jak możemy poprawić Twój wzrok.

Zobacz jak się umówić