Diagnostyka przed laserową korekcją wzroku lub implantacją soczewek

Nie ma najmniejszych wątpliwości: im dokładniejsze badania wstępne, tym lepszy wynik operacji. Badania potrzebne są z dwóch powodów.

Po pierwsze, żeby stwierdzić, czy oczy pacjenta w ogóle mogą być poddane laserowej korekcji wzroku albo czy kwalifikuje się on do wszczepienie sztucznych soczewek, po drugie, żeby precyzyjnie zaplanować operację. Im bardziej wieloaspektowa operacja, np. równoczesne usuwanie zaćmy oraz wady wzroku, korekcja skomplikowanej postać astygmatyzmu współwystępującej z inną wadą wzroku i/lub chorobą oczu itp, tym bardziej szczegółowych badań potrzeba. 

O tym, czy nasze oczy mogą zostać poddane operacji laserem decyduje rodzaj wady wzroku, stan anatomiczny oczu, wiek oraz ewentualne choroby oczu, a także ogólny stan zdrowia. Analiza wszystkich wymienionych danych pozwala lekarzowi zakwalifikować (lub nie) pacjenta do zabiegu laserem. 

Wśród wytycznych dotyczących przygotowania pacjentów do operacji oczu obowiązkowe jest wykonanie m. in. takich badań jak: 

• topografię rogówki
• tomografia rogówki
• szerokość źrenicy
• ciśnienie wewnątrzgałkowe (pomiar IOP) z histerezą rogówki
• autorefrakcję
• refrakcję subiektywna
• badanie widzenia obuocznego
• biometrię optyczną
• optyczną koherentną tomografię (OCT) / makula oraz nerw optyczny obrazowanie tylnego odcinka oka
• gęstość komórek śródbłonka
• badanie okulistyczne w biomikroskopie

Jednym z najważniejszych badań niezbędnych przy planowaniu laserowych zabiegów na rogówce czy laserowej korekcji wad wzroku jest topografia\tomografia (3D) rogówki. 

Warto pamiętać, że przed badaniem musimy przerwać noszenie soczewek kontaktowych (miękkich na 1 tydzień, twardych na 4 tygodnie). Soczewki kontaktowe zmieniają kształt rogówki w perspektywie długoterminowej. Do naturalnego kształtu rogówka może wrócić właśnie po dwóch tygodniach po zdjęciu soczewki kontaktowej. Jeśli soczewka kontaktowa nie zostanie usunięta wystarczająco długo przed badaniem, może to skutkować złym zaplanowaniem zabiegu chirurgicznego, ponieważ okulista nie będzie miał możliwości wziąć pod uwagę rzeczywistych parametrów oka. Konsekwencją byłby, co łatwo przewidzieć, niezadowalający wynik zabiegu.

Topografia rogówki, czyli komputerowa keratometria

Topografia rogówki pozwala na dokładną ocenę powierzchni oka oraz wykrycie wielu patologii przedniego odcinka, a co za tym idzie odpowiednie przygotowanie pacjenta do operacji. 

Panuje przekonanie, że to badanie decydujące o możliwości dopuszczenia pacjenta do operacji. Dlatego właśnie pacjenci obawiają się, że zbyt cienka rogówka jest równoznaczna z dyskwalifikacją. 

Zbyt cienka rogówka może, ale nie musi być przeciwwskazaniem do zabiegu. Pomiar grubości rogówki dokonywany jest podczas badania zwanego pachymetrią (optyczna mierzona bezdotykowo lub dotykowo za pomocą sondy ultrasonograficznej). 

Jeśli rogówka jest zbyt cienka, ale inne (bardzo liczne!) sprawdzane przez specjalistę parametry oka, które planuje się operować laserem, są prawidłowe, można tak zaprogramować laser, że uda się taką operację przeprowadzić. 

Tomografia rogówki pozwala ustalić też głębokość komory przedniej, kąt rogówkowo-tęczówkowy, wielkość ewentualnych zmian w kształcie, blizn, niejednorodności. 

Podczas komputerowej keratometrii lekarz może zobaczyć:

• Powierzchnię oka: zyskuje w ten sposób dodatkowe informacje na temat każdej krzywizny rogówki i jej cech. Na tej podstawie ocenia, czy planowana korekcja jest możliwa i przyniesie oczekiwane przez pacjenta efekty.
• Tylną powierzchnię rogówki: powinna być zdrowa, aby można było podjąć decyzję o operacji.
• Grubość rogówki: decyduje, które specjalne nacięcia można wykonać, aby usunąć istniejącą krzywiznę rogówki podczas operacji lub czy możliwa jest Femto-LASIK.
• Głębokość przedniej komory oraz diametr rogówki: jest to ważne przy wszczepianiu soczewek fakijnych.

Inne ważne badania diagnostyczne to m.in.: 

Pomiar szerokości źrenicy

Standardowo korekcję laserową przeprowadza się na obszarze nieco większym, niż źrenica oka w ciemności. Gwarantuje to po laserowej korekcji wady wzroku oko będzie równie dobrze widziało w każdych warunkach oświetleniowych. Zbyt małe pole operacyjne skutkowałoby silnymi efektami halo i glare oraz kiepskim widzeniem po zmroku i w nocy. 

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP), czyli tonometria

Badanie IOP przed podjęciem decyzji o laserowej korekcji wzroku ma na celu ustalenie, czy zabieg nie stwarza żadnego ryzyka dla pacjenta. Nowoczesne tonometry bezkontaktowe mierzy nie tylko grubość rogówki i ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP), ale także właściwości biomechaniczne rogówki po zadziałaniu na nią impulsu powietrza.

Biometria optyczna

Biometria optyczna dostarcza informacji o długości gałki ocznej oraz odległościach pomiędzy kolejnymi elementami oka. Podczas badania można też zobrazować rogówkę, soczewkę, siatkówkę wzdłuż promienia pomiarowego. Biometria pozwala stwierdzić wszelkie różnice w długości gałek ocznych.

Optyczna koherentna tomografia optyczna (OCT)

To badanie siatkówki lub przedniego odcinka oka, pozwalające wykluczyć choroby zwyrodnieniowe siatkówki, odwarstwienia, rozwarstwienia, otwory plamki oraz jaskrę. Najnowocześniejsze tomografy pozwalają scharakteryzować grubość rogówki, zobaczyć kolejne warstwy rogówki i wszystkie cechy ich budowy.

Badanie gęstości komórek nabłonka

Dzięki temu badaniu można zdiagnozować choroby dystroficzne (zanikowe) rogówki oczu, które są przeciwwskazane w zabiegach laserowych.

Diagnoza aberracji układu optycznego

Aberracje to odchylenie, które może być odpowiedzialne za odblaski i odbicia wokół źródeł światła, na przykład w ciemności (aberracje wyższego rzędu nie mogą być skorygowane okularami). Odzwierciedlają one wszelkie nieregularności w systemie optycznym oka (rogówka, naturalna soczewka).  Są diagnozowane dzięki nowoczesnym aberrometrom, umożliwiającym jednoczesne pomiary aberracji całego układu optycznego, osi wizualnej i keratografii. Uzyskane w ten sposób wysoce precyzyjne wyniki są następnie uwzględniane w obliczeniach indywidualnie projektowanego zabiegu chirurgii laserowej lub soczewkowej.

Warto pamiętać, że nie istnieje obiektywnie najlepsza metoda laserowej korekcji wzroku. Możemy mówić jedynie o metodach technologicznie mniej lub bardziej zaawansowanych czy mniej lub bardziej precyzyjnych. W przypadku każdego pacjenta najlepsza jest ta metoda, która zostanie zalecona przez lekarza po przeprowadzeniu pogłębionego wywiadu oraz przeprowadzeniu serii szczegółowych badań.