Badanie dna oka
Badanie dna oka, zwane także oftalmoskopią, funduskopią lub wziernikowaniem dna oka, wykonuje się w celu zdiagnozowania różnych zaburzeń ogólnoustrojowych, np. cukrzycy, miażdżycy nadciśnienia tętniczego oraz wewnątrzczaszkowego, chorób z autoagresji (autoimmunologicznych) jak toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów oraz rozpoznania nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu siatkówki, błony naczyniowej i nerwu wzrokowego.
Pierwszego wziernik okulistyczny (oftalmoskop) wynaleziony został w 1851 roku przez Helmholza. Współcześni okuliści wykorzystują rozmaite techniki badania dna oka. Należą do nich: oftalmoskopia bezpośrednia i pośrednia, zdjęcie dna oka za pomocą funduskamery, autofluorescencja, angiografia fluoresceinowa, angiografia indocyjaninowa, skaningowa konfokalna oftalmoskopia laserowa (niem. HRT, Heidelberg Retina Tomograf), optyczna koherentna tomografia siatkówki (ang. OCT, Optical Coherence Tomography), ultrasonografia oka. Niektóre z tych technik nie wymagają poszerzenia źrenic (mydriazy).
Metody badania dna oka
Do najczęściej stosowanych metod badania należą:
- Oftalmoskopia bezpośrednia odbywa sią za pomocą wziernika okulistycznego czyli oftalmoskopu. Oftalmoskop ma wbudowane filtry, umożliwiające redukcję natężenia światła oraz filtry barwne: zielony – ułatwiający obserwację włókien nerwowych i drobnych naczyń siatkówki, kobaltowoniebieski – pomocny przy badaniu z użyciem fluoresceiny. Uzyskany obraz dna oka jest prosty i znacznie powiększony.
- Oftalmoskopia pośrednia przeprowadzana jest w lampie szczelinowej (biomikroskopie). Lekarz może też użyć specjalnej soczewki skupiającej, którą lekarz trzyma przed badanym okiem pacjenta (bezdotykowo) lub za pomocą specjalnego trójlustra Goldmanna (centralnie ułożona soczewka skupiająca, otoczona trzema lustrami), które po wcześniejszym znieczuleniu miejscowym zakłada na oko. Metoda ta umożliwia przestrzenne (streoskopowe) obejrzenie wnętrza oka.
Wziernik Fisona to urządzenie w formie specjalnych okularów ze źródłem światła, które okulista ma przytwierdzone do kasku umieszczonego na głowie. Dodatkowo korzysta on z soczewki skupiającej trzymanej przed badanym okiem pacjenta.
Z kolei funduskamera to urządzenie, które wykonuje kolorowe zdjęcie oka o wysokiej rozdzielczości. W tym przypadku poszerzenie źrenic jest zbędne. Klinika Swiss Laser dysponuje urządzeniem CLARUS 700 firmy ZEISS. To wszechstronna, ultraszerokopolowa kamera siatkówkowa dla specjalistów w dziedzinie okulistyki, umożliwiająca rejestrowanie ultraszerokokątnych obrazów (do 210 stopni) o niezrównanej jakości i na dodatek w kolorze.
Wskazania do badania dna oka
Wśród wskazań do badania dna oka wymienia się:
- występowanie chorób, w przebiegu których dochodzi do zmian na dnie oka: (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby krwi, kolagenoza),
- choroby ośrodkowego układu nerwowego, z nieprawidłową reakcją źrenic na światło,
- stosowanie niektórych leków (np. w chorobach nowotworowych),
- urazy głowy,
- guzy wewnątrzczaszkowe,
- zaburzenia równowagi,
- zaburzenia widzenia barwnego, zaburzenia ostrości widzenia, ubytki w polu widzenia centralnego lub obwodowego,
- nawracające bóle głowy,
- zaburzenia równowagi,
- krótkowzroczność powyżej 3,5 Dioptrii.
Warto pamiętać, że badanie dna oka powinno mieć przeprowadzone każde dziecko urodzone przedwcześnie, czyli każdy wcześniak. Dobrze też przeprowadzić je u osoby po utracie przytomności. Regularne badania kontrolne u wszystkich innych osób z grupy ryzyka powinny się odbywać co najmniej raz na 2-3 lata,
UWAGA: po badaniu dna oka, które wymaga podania kropli rozszerzających źrenicę nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych, pracować przy komputerze oraz obsługiwać maszyn do czasu powrotu prawidłowego widzenia (zwykle poprawa następuje po 4 – 6 godzinach od zastosowania preparatu).
